Wat is informeel leren?

Informeel leren omvat al het leren dat plaatsvindt zonder formele planning of instructie. Het is een breed begrip dat uiteenlopende activiteiten omvat, waardoor het lastig in één zin te vatten is. Onderzoek wijst uit dat informeel leren vaak gebeurt door:

• Uitvoeren van dagelijkse taken en het oplossen van vragen die hierbij ontstaan.
• Samenwerken en interactie met collega’s, waarbij kennis en vaardigheden worden gedeeld.
• Werken met opdrachtgevers en belanghebbenden, die nieuwe eisen en vraagstukken aandragen.
• Aangaan van nieuwe en complexe taken, die nieuwe inzichten vereisen.

In tegenstelling tot formeel leren, dat bewust gepland is om specifieke kennis en vaardigheden te ontwikkelen, gebeurt informeel leren spontaan en autonoom.

Voorbeeld:
Wanneer een printer vastloopt, zoek je uit hoe je het probleem kunt oplossen. Door het probleem zelfstandig te verhelpen, leer je onbedoeld hoe je een vastgelopen printer kunt herstellen.

Informeel leren onderscheidt zich door zijn spontane en flexibele karakter. De onderstaande tabel illustreert de verschillen tussen formeel, non-formeel en informeel leren. 

Informeel leren kan zowel individueel plaatsvinden als in interactie met anderen.

• Leren door zelf te doen: Deze vorm van individueel leren omvat zelfgerichte activiteiten, zoals informatie zoeken op internet, een boek lezen of dagelijkse taken uitvoeren. Door nieuwe ervaringen op te doen en te herhalen, leert men op een natuurlijke manier bij. Dit proces kan zowel gepland als ongepland zijn.
• Sociaal informeel leren: Bij sociaal leren staan interactie en samenwerking centraal. Mensen leren van en met anderen, bijvoorbeeld door samen te werken aan een taak of ervaringen te delen.

Voorbeeld sociaal leren:
Een nieuwe medewerker loopt een dag mee met een collega en observeert hoe bepaalde werkzaamheden worden uitgevoerd. Tijdens een koffiepauze stelt de nieuwe medewerker vragen over bepaalde processen. Door de interactie krijgt de medewerker inzicht in hoe dingen werken en kan die kennis direct toepassen.

Informeel leren uit zich op veel verschillende manieren. Denk bijvoorbeeld aan:

• Observeren hoe een collega een taak uitvoert
• Feedback vragen of ontvangen
• Hulp vragen bij een probleem
• Ervaringen bespreken met een collega of team
• Informatie opzoeken, bijvoorbeeld online
• Instructiefilmpjes bekijken
• Vakliteratuur raadplegen
• Reflecteren op een afgeronde taak of een uitdaging

Informeel leren zit verweven in dagelijkse activiteiten en interacties. Door deze vorm van leren te herkennen, te waarderen en actief te ondersteunen, kunnen individuen en organisaties het potentieel van informeel leren optimaal benutten.