ICOBA - Mentaliseren als veilige basis voor emotionele verbinding: een coachingsmethode voor begeleiders van cliënten met gedrags- en emotionele problemen

Werk je met cliënten met een verstandelijke beperking en/of complexe gedragsproblemen? Herken je de moeilijkheid om je ‘goed genoeg’ af te stemmen op de noden van deze mensen, ondanks al je verworven kennis en ervaring? Krijg je de indruk dat je te allen tijde emotioneel beschikbaar moet zijn en slaag je daar af en toe niet in? Verlies je bij spanningen en uitdagende situaties soms de verbinding met jezelf en met de mensen rondom jou: collega’s, ouders en gasten?

Deze opleiding helpt je naar een meer doorvoelde kijk op jezelf en de mensen die je begeleidt. De kans is reëel dat het je op weg helpt naar meer wederzijdse emotionele beschikbaarheid. Dit is een basishouding waarin sensitieve responsiviteit (aanvoelen), structuur (houvast en grenzen) en ruimte laten voor het unieke van elke persoon geïntegreerd worden. Hierbij wordt veel belang gehecht aan mildheid in de verbinding met cliënten en met jezelf. Tenslotte wordt ook aandacht besteed aan de wederzijdse verbinding: hoe reageert een cliënt op jouw aanbod? En/of hoe neemt een cliënt contact met jou op?

Wat mag je verwachten?
• Je maakt kennis met het basisschema ‘emotionele ontwikkeling in verbinding’ en de link met SEO-R² (Sociaal Emotionele Ontwikkeling) aan de hand van volgende basisthema’s: regulatie, relatie en reflectie (Regulate, Relate, Reason).
• Je leert kijken met ‘doorvoeld inzicht’ (mentaliseren) aan de hand van eigen casussen en reflectievragen.
• Mentaliseren opent de deur naar emotionele beschikbaarheid, met oog voor preventie van agressief gedrag, voor het kanaliseren en begrenzen van dit gedrag en voor herstel van de relatie.
• Je ontdekt het belang van stressregulatie en ademruimte bij jezelf en de ander en de impact op je mentaliserend vermogen adhv het tolerantievenster voor stress (Interventiespectrum).
• Je brengt je eigen tolerantievenster in kaart en onderzoekt wat je zelf nodig hebt om tot ademruimte te komen.
• Het Interventiespectrum biedt een kader om te onderkennen wanneer je mentaliseren in de mist gaat (breakdown) en om dit te herstellen.
• Je leert "reflecteren in proces", stap voor stap en dynamisch om zo tot emotionele beschikbaarheid te komen (m.i. ademruimte – helpende beeldvorming – eigen noden…).
• Je maakt kennis met het denkkader ‘Wederzijdse emotionele beschikbaarheid’ en ziet dit geïllustreerd met video- en casusmateriaal.
• Met het reflectiespel MENTEMO leer je het kader toe te passen op je eigen situatie.
• Je maakt je persoonlijk actieplan voor verdere toepassing en implementatie, met oog voor zelfzorg.

WERKVORMEN EN METHODIEKEN
De eerste dag starten we met een voorstelling van het programma, kennismaking en persoonlijke verwachtingen die genoteerd worden in een leerformulier (VIVO). Het denkkader wordt voorgesteld aan de hand van relevante praktijkvoorbeelden en videos. Er is veel ruimte voor persoonlijke reflectie in duo en toepassing in groep aan de hand van het reflectiespel MENTEMO. Je leert hoe mentaliseren je helpt om agressief en uitdagend gedrag te voorkomen, te hanteren en hoe je aan herstel kan werken. Zo kan je bewuster reageren en vermijdt je een actie-reactiespiraal waarin je meegezogen wordt. Verder is er voldoende ruimte voor de thema’s zelfzorg en ademruimte.

Op dag twee werken we op basis van een door de deelnemers ingebrachte casus aan het verdiepen van de “helpende beeldvorming” en het vertalen van deze beeldvorming naar de dagelijkse ondersteuning van cliënten met complexe gedragsproblemen (agressie), met veel aandacht voor wat teams en begeleiders nodig hebben om het geleerde toe te passen in hun praktijk.

Om de naverwerking van de eerste dag te bevorderen en de tweede dag voor te bereiden, ontvang je het boek van De Belie, E. & Verhasselt, J. (2024): "Emotionele ontwikkeling in verbinding. Mentaliserend coachen van begeleiders van kinderen en jongeren met complexe gedragsproblemen" - Antwerpen-Apeldoorn, Garant.

VOOR WIE
Iedereen die werkt met kinderen, jongeren en volwassenen met (complexe) gedrags- en emotionele problemen en/of een verstandelijke.

Aan deze vorming schrijft bij voorkeur een duo van medewerkers uit eenzelfde organisatie deel. Dit bevordert de implementatie binnen een organisatie.

OVER DE LESGEVER
Erik De Belie, orthopedagoog en psychodynamisch kindertherapeut – erkend supervisor voor de VVPT.
Erik was verbonden aan
• MFC De Hagewinde (Lokeren), als psychotherapeut.
• HOGENT (Vakgroep Orthopedagogiek – Onderzoeksgroep EQUAL) als lector-onderzoeker.
• de opleiding Kindertherapie (KU Leuven) supervisor.

Momenteel is hij verbonden aan Groepspraktijk Truweel (Sint-Niklaas) waar hij therapeutisch en contextgericht werkt met kinderen, jongeren en ouders met complex trauma of autisme.

Hij is auteur en redacteur van boeken en artikels over verstandelijke beperking, gehechtheid, ouderschap, seksueel misbruik, mentaliseren, ademruimte, trauma en emotionele beschikbaarheid.

Erik heeft ervaring met het opzetten van leer- en coachingstrajecten met betrekking tot emotionele verbinding.